Pomimo wielokrotnych przestróg, nagłaśnianych w telewizji kampanii oraz doniesień o wypadkach spowodowanych przez osoby prowadzące pojazdy pod wpływem alkoholu, na drogach wciąż można spotkać dużą liczbę pijanych kierowców. Czym zagrożone jest prowadzenie samochodu po spożyciu alkoholu lub narkotyków?
Kierowanie autem po pijanemu a prawo
Kodeks karny wyraźnie stanowi, że prowadzenie pojazdu, będąc nietrzeźwym, jest karalne. Art 178a (jazda po alkoholu) w ustępie pierwszym stanowi:
„Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”
W jakiej sytuacji zastosowanie ma ten artykuł kodeksu karnego? Nietrzeźwość według polskiego prawa karnego ma miejsce w momencie, gdy ilość alkoholu zawartego w wydychanym powietrzu przekracza 0,25 mg alkoholu w 1 dm3. Osoba, która prowadzi samochód (lub inny pojazd) w takim stanie, podlega karze z tytułu tak zwanego przestępstwa podstawowego. Co ciekawe, należy dobrze zdefiniować pojazd mechaniczny, bowiem kodeks nie mówi tu wyraźnie jedynie o samochodach czy autobusach. Do pojazdów mechanicznych zaliczają się nie tylko samochody, ale też pojazdy szynowe, takie jak pociągi czy tramwaje, a także maszyny rolnicze, statki wodne czy statki wykorzystywane w lotnictwie. A zatem w przypadku prowadzenia traktorów, promów czy helikopterów, znajdując się pod wpływem alkoholu, swoje zastosowanie znajdzie właśnie omawiany artykuł kodeksu karnego.
Zobacz także: https://obronca24h.pl/jazda-po-alkoholu/
Jeszcze gorzej rzecz ma się w sytuacji, kiedy prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego dopuściła się osoba, która była już wcześniej prawomocnie skazana za to samo przestępstwo. Art 178a, ustęp czwarty dodaje, że:
„Jeżeli sprawca czynu określonego w ustępie 1 był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego […] albo dopuścił się czynu określonego w ustępie 1, w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”
Wówczas wymierzony wyrok może sięgać nawet okresu 5 lat. Podobnie rzecz ma się w przypadku tych, którzy pojazd prowadzili po pijanemu, w trakcie obowiązywania sądowego zakazu prowadzenia pojazdów. Wtedy ma miejsce tak zwane przestępstwo kwalifikowane. Warto zauważyć, że w przypadku takich osób, kodeks nie mówi już o ograniczeniu wolności czy grzywnie a o karze więzienia. Mimo to, oskarżony może ubiegać się o zastąpienie pozbawienia wolności, jej ograniczeniem lub grzywną.
Wyżej wymienione przestępstwa dokonywane są w stanie nietrzeźwości. Czyn innym jest natomiast tak zwany stan po użyciu alkoholu. W takim wypadku ilość wydychanego alkoholu nie przekracza dopuszczalnej normy, i wypadek spowodowany w takim stanie, będzie kwalifikowany jedynie jako wykroczenie.
W przypadku niezgody na wyrok sądu pierwszej instancji, zawsze istnieje możliwość wniesienia apelacji oraz skargi apelacyjnej.
Sytuacje nadzwyczajne
Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne osobom, do których odnosi się art 178a kk, kiedy szkodliwość społeczna ich czynu jest niewielka.
Istnieje także możliwość dobrowolnego poddania się karze, unikając postępowania dowodowego. Wystarczy tylko złożyć do sądu wniosek o skazanie, bez takiego postępowania.
Przedawnienie, w przypadku wyroku za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości ma miejsce po 5 latach, natomiast u osób, do których odnosi się § 4, dopiero po 10 latach od popełnienia przestępstwa.